İncir Fidanı-Ağacı Budama

İncir Ağacında Veya Fidanında Budamanın Yapılma Yöntemleri

Yüksek kaliteli incir elde etmek ve ağacın ekonomik ömrünü uzatmak, verimi arttırmak amacıyla yapılması gereken önemli bir işlemdir.

İncir ağaçları budanmadan tabii haline bırakılırsa ana dallar devamlı uzunlamasına büyürler ve ağaçların alt kısımları çıplak kalır. Zayıf gelişen devamlı uzayan ana dallar sonunda ürün yükü ve yaprak ağırlığını tasıyamıyarak sarkarlar. Özellikle sarılopta sarkma sonucu ağaç tacının ortası açılır. Güneşe maruz kalır. Hem dallarda hem de meyvelerde güneş yanıklıkları meydana gelir. Ana dalların sarkması toprak işlemsini de güçleştirir. Bu şekilde doğal gelişmelerine bırakılan budanmayan ağaçlar zayıf düşer ve erkenden yaşlanırlar. Ürün miktarı ve kalitesi de düşer.

İncir ağaçlarında da diğer meyvelerde olduğu gibi üç tip budama vardır.

Şekil Budaması:

Bahçeye dikilen fidanların dikiminden ağaç ürüne yatıncaya kadarağacın iskeletini ve tacını oluşturmak amacıyla yapılan budamadır.

Ağacın ana dallarını teşkil edecek uygun aralıklı ve farklı yönlere bakan 3-4 göz bırakılarak 90-100 cm. yükseklikte budanır.

Sofralık çeşitlerde alçaktan taçlandırma amacıyla bu yükseklik 60-70 cm. olmalıdır.

O yaz süren gözlerden sürgünler elde edilir. Normal gelişmiş bu sürgünlerden 3-4 adeti iskelet ana dallarını oluşturmak üzere bırakılan sürgün boyları 40-50 cm yi geçiyorsa yazın bunlar üzerinde bir uç alma işlemi uygulanarak dengeli bir gelişme sağlanabilir.

İskelet ana dallarının gelişmesini teşvik etmek üzere toprak yüzeyinden ve gövdeden çıkmış sürgünler çıkarılır. Bu işlemler yazın yapılmamışsa ilk kış budamasında 3-4 iskelet dalı seçilir. Bu ana dallar ağaç gövdesi çevresine eşit olarak dağıtılıp aralarında 10-15 cm mesafe bırakılmalıdır. Mümkün olduğu kadar gövde ile geniş açı yapan dallar seçilmelidir. Seçilen 3-4 ana dal 30-40 cm üzerinden budanır.

İkinci yaz veya kış mevsiminde her ana dalın ucuna yakın olarak çıkan iyi gelişmiş yan dallardan aralarında uygun aralık olan 2-3 tanesi seçilir. Seçilen ikinci derecedeki dallar 30-40 cm den budanır. Ana dallardan çıkan bütün oburlar çıkarılmalıdır. Bu dal seçimleri 3. ve 4. kış budamaları boyunca devam eder. Büyüme ve budamanın 4. yılı sonunda bir ağaç, gövdeden çıkmış 3-4 esas ana dal, 6-12 ikinci derecede ana dala sahip olacaktır. İkinci derecedeki dalların üzerindeki dallanmalar ağaç tacının çevresini doldurur. Her kış ve yaz budaması sırasında gövde üzerindeki ince filizler ile ağacın dibindeki dip sürgünlerinin temizlenmesi şarttır.

Bu şekilde,ana dalları kısa ,kuvvetli ve dengeli büyümüş bir ağaç elde edilmiş olur. Dallar kuvvetli ve meyilli olarak büyüdüklerinden sarkmazlar. Dik bir ana çatı oluşur.

Ürün Budaması:

Verim çağındaki ağaçların şekillerini muhafaza etmek,boylarının yükselmesini önlemek ve sürgün ile ağaç arasındaki dengeyi sağlamak için yapılan budamadır.

Dengeli gelişen bir ağaçta ışığın her tarafa güzelce işlenmesini temin etmek için seyreltme yapmalıdır. Böylece ürün sürgünleri kuvvetli gelişir.

Ürün budamasında kışın fazla sık,birbirinin büyümesine engel olan dallar,hastalıklı kurumuş dallar kesilir. Eğilip sarkan dallar ile dışarı yükselen dallar geriye doğru kesilir.

Yazın istenmeyen yerlerde teşekkül eden ve ağacın çatısı ile ürün dallarının oluşmasında işe yaramayan zayıf sürgünler ve meyve sürgünlerinin doruklarında geç mevsimde ortaya çıkan filizler alınır.

Seyreltme budamaları belli bir zaman sonra ihtiyacı karşılayamaz duruma gelir. Ağaçta daha yüksek ve seyrek bir taç meydana gelir. İlk yıllarda sadece seyreltme şeklinde yapılan budamalarla doruk gözlerinin alınması sonucu dallar zayıflar,sarkmaya başlar. Yıllık sürgünler daha zayıf olur. Ağaç çalılaşır. Bunu önlemek için ürün dallarının bir kısmına kısaltma budaması uygulanır. Yıllar ilerledikçe ağacın zayıflamasına bağlı olarak kısaltma budamasını şiddetli yapmalıdır. Kısaltmalar gerekirse 2-3 ve daha yaşlı dalar üzerinde de yapılır.

Gençleştirme budaması:

Fazla bakımsızlık nedeniyle yaşlanmaya yüz tutmuş ağaçlarda yeniden sürmeyi teşvik amacıyla ;

Ağacın kurumuş ve hastalıklı dalları temizlenir. Bütün dallarda kısaltma budaması uygulanır. Geri kalan dallar 8-10 cm çapındaki kısımlara kadar kesilerek ağacın eski tacı atılır, kesim sonrası süren yeni dallardan yeni tacın oluşturulmasında kullanılacak olanlar şekil budaması uygulanarak geliştirilir. Gençleştirme budaması bir yılda yapılabileceği gibi iki yılda da yapılabilir.

Budamada bir yıllık dallarda boğumlarından kesim yapmalı, öz açığa çıkarılmamalıdır. Dibinden kesilecek dallar daima dal yastığının üzerinden kesilmeli, kalın dal kesimlerinde aşı macunu kullanılmalı, budama artıkları bahçeden uzaklaştırılmalıdır. Ayrıca gövde ve kalın dalları güneş yakmalarından korumak için kireç badanası yapılmalıdır.